بررسی ساختاری حکایت «خیر و شر» نظامی گنجه‏ ای بر اساس الگوی کنشی گرماس

این مقاله به بررسی حکایت «خیر و شر» نظامی براساس الگوی کنشی گرماس (1917-1992م) پرداخته است‌‌‌. بررسی ساختاری این حکایت از طریق تعیین تقابل‏های دوگانه و پی‏رفت‏ها یا زنجیره‏های اجرایی‌، میثاقی و انفصالی‌، شناخت بهتر ساختار حکایت‏های هفت پیکر از طریق تعمیم نتایج این پژوهش و بررسی قابلیّت انطباق‌پذیری این الگو بر متون روایی منظوم در ادب کلاسیک ایران‌، از محورهای اصلی پژوهش حاضر محسوب می‌شود‌‌‌. هنر نظامی در آفرینش حکایات‌، روایی بودن متن هفت پیکر و شهرت حکایت خیر و شر از دلایل انتخاب این حکایت به شمار می‏رود‌‌‌. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و نتایج با استفاده از تکنیک تحلیل محتوی و بر اساس الگوی کنشی گرماس تجزیه و تحلیل شده ‏است‌‌‌. نتیجه نشان می‏دهد قهرمان (فاعل) و هدف (مفعول) به عنوان کنشگران مرکزی این حکایت از اهمیّت بیشتری برخوردارند و فاعل (خیر)‌، به عنوان قطب پایه‌، در پیرنگ حکایت نقشی فعّال دارد‌‌‌. همچنین، با توجّه به قابلیت انطباق این الگو با حکایت خیر و شر و با انجام بررسی‏های بیشتر می‌توان در باب قابلیت تطبیق الگوی گرماس با متون روایی منظوم اظهار نظر کرد‌‌‌.